Hákarl

Hákarl (latína:Somniosus microcephalus) er grannvaxinn, sívalur, brjóskfiskur með góða heyrn. Hákarl hefur hvassar tennur í skoltum sínum í víðum kjafti. Augu og tálknaop hákarls eru smá. Algeng lengd hákarls er 2-5 metrar. Hákarlar lifa á blönduðu fæði. Hákarl gýtur ungviði sínu sem er u.þ.b. 40 cm. við got.

Nýting

Um hákarl má lesa m.a. í Snorra Eddu, Grágás og Jónsbók, þ.e. hákarlsreka, og um verkaðan hákarl er skrifað í skrá yfir eignir Hóladómkirkju frá 1374. Var hákarl veiddur með Lagnvaði, keflvaði og venjulegum vað og svo hákarlalínu. Á 14. öld var hákarl orðinn nokkuð algengur í mataræði Íslendinga. Hákarlaveiði var aukageta við þorskveiðar og þótti nokkur búhnykkur af hákarli, en hákarlaveiðar voru upphaflega að mestu leiti stundaðar á Vestfjörðum og Snæfellsnesi. 1865-1875 var rúmur helmingur alls hákarlslýsis fluttur út frá Norður og Austuramti. Eftir 1900 dró verulega úr hákarlaveiðum og lögðust nærri af um 1930, því mjög dró úr eftirspurn eftir hákalslýsi. Enn er þó sá hákarl sem veiðist kæstur. Framleiðsla hákarlalýsis til manneldis hefur farið vaxandi að undanförnu.

Víða eru aðrar tegundir hákarla veiddar til gerðar hákarlauggasúpur.

Gælunöfn

Hákarl hefur verið nefndur ýmsum nöfnum á íslensku. Meðal þeirra eru: axskeri, blágot, blápískur, brettingur, deli, got, grágot, gráni, hafkerling, háskerðingur, hvolpur, raddali, rauðgot, skauli, skerill, skufsi.

Hákarl hefur einnig gengið undir nöfnum eins og: bauni, háki, háksi, láki og sá grái. Einnig fóru nafngiftir hákarls eftir stærð hans og útliti. Deli var haft um stutta digra hákarla, dusi um stóran hákarl, gotungur um feitan hákarl, lopi um miðlungsstóran, níðingur um hákarl sem var styttri en fimm álnir, hundur, raddali, skauli og snókur um lítinn hákarl og ælingi var haft um hákarl sem var á mörkum þess að vera talinn hirðandi

Heimild

• Sjávarnytjar við Ísland, Karl Gunnarsson, Gunnar Jónsson, Ólafur Karvel Pálmason. Mál og menning, Reykjavík, 1998.
• Kynning á íslenskum sjávarútvegi: Ekkert slor, í Háskólanum á Akureyri 2000

Fimm hákarlar á einni lóð

Athugasemdir

[Brynja Hjaltadóttir, 16.6.2007 kl. 19:47]

Krúttlegur gaur þarna á myndinni...er þetta frændi þinn Nilli?

[Níels A. Ársælsson., 16.6.2007 kl. 20:43]

Brynja. Hann er frekar fjarskyldur mér hákarlinn þ.s.e. í fjórða ætlið. En þessi hérna er náskyldur;

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://iis.nams.is/hafid/land/sidur/01/10/steinbiturS.jpg&imgrefurl=http://iis.nams.is/hafid/land/default.asp%3Finfo%3D01/10&h=150&w=200&sz=14&hl=is&start=2&um=1&tbnid=7UoOV3gGktoKwM:&tbnh=78&tbnw=104&prev=/images%3Fq%3Dsteinb%25C3%25ADtur%26svnum%3D10%26um%3D1%26hl%3Dis%26sa%3DN

[Stefán Vignir Skarphéðinsson (IP-tala skráð) 17.6.2007 kl. 04:33]

Þetta er ekki bara lélegt heldur líka ritstuldur. Frábært.

[Níels A. Ársælsson., 17.6.2007 kl. 13:30]

Stefán. Er þetta ritstuldur ?

Heimild

• Sjávarnytjar við Ísland, Karl Gunnarsson, Gunnar Jónsson, Ólafur Karvel Pálmason. Mál og menning, Reykjavík, 1998.
• Kynning á íslenskum sjávarútvegi: Ekkert slor, í Háskólanum á Akureyri 2000