Leita ķ fréttum mbl.is

Fiskveišistjórn ķ pólitķskri sjįlfheldu hjį Stalķnistum Ķslands

Actan, breskur lįvaršur sagši: Žaš er aušveldra aš gefa hundi bein, en nį žvķ aftur.

Įgętur Ķslendingur sagši: Fiskveišistjórnin var verst fyrst, smį versnaši svo žar til hśn varš óžolandi.

Ķ Rśsslandi var reyndur įętlanabśskapur  į žurru landi ... hjį Stalķn ķ landbśnaši, išnaši o.fl. 

Stalķnistar Ķslands hófu svo įróšur fyrir įętlanabśskap  meš žorskstofninn nešansjįvar (stęršfręšileg fiskifręši/fiskihagfręši) strax  eftir śtfęrslu landhelginnar 1975.

Stalķnistar Ķslands lofušu "gķfurlegri aušlindarentu" -  og 550 žśsund tonna jafnstöšuafla žorsks -  ef tekin vęru upp įętlanabśskapur žeirra um aš spara  veiši į smįžorski - "byggja upp stofninn" og fį žannig gķfurlegan įrangur  - eftir örfį įr....

Fyrsta reynslan varš eins og myndin sżnir

me_alvigt_7_ara_thorsks_vi_island.jpg

aš vaxtarhraši hrundi ķ žorskstofninum strax viš žessa fyrstu tilraunin.

Enn hefur ekki fengist rętt opinberlega - aš fagleg grundvallaratriši voru žarna žverbrotin -

Grundvallaratriši ķ fiskilķffręši eru aš veiša verši umtalsvert magn af smįfiski  ķ fiskistofni - ef stofninn į aš skila hįmarks afrakstri.

Žorskstofninn minnkaši sjįlfkrafa śr 1600 žśsund tonn 1980 -  vegna vaxtarhraša falls (5,3/4,2 =26%) ķ 1600 x 100-26% =.

  •  426 žśsund tonn vegna falls ķ vaxtarhraša 1980-1983
  •  334 žśsund tonn hurfu til višbótar 1980-1983   
  • Stofnstęrš 1983 męldist ašeins 830 žśsund tonn.

Kjarni mįlsins er aš hvorki žessum 426 žśsund tonnum - eša 334 žśsund tonnum = 760 žśsund tonnum  var landaš -og voru žvķ aldrei veidd. 

Kenningin (villureikningurinn) "ofveiši" er žvķ blekking.

Žessi grundvallaratriši voru og eru - hundsuš af Stalķnistum Ķslands

Mistökin 1983 voru aš greina fall ķ vaxtarhraša žorskstofnsins faglega rangt- sem "ofveiši", en žaš gerist žegar formślunni um įętlanabśskapinn er snśiš vitlaust ķ "įrlegu endurmati" og įrlegt frįvik reiknaš sem "ofveiši" į fiski sem aldrei var veiddur.

 - ķ staš žess aš višurkenna umtalsvert hękkašan dįnarstušul žorsks viš aukna frišun smįžorsks meš įętlanabśskapnum nešansjįvar

Žarna hófust mistökin ...

...- sem  viršast svo hafa oršiš krónķsk mistök... röng greining  įrlega  į žvķ hvaš fór śrskeišis ķ įętluninni

Ķ stuttu mįli mį segja aš žessi krónķsku mistök (įrlega) séu frekar einföld.

"Flöskuhįls" viršist myndast hjį smįžorski - žegar veišisvęši er lokaš og  ętluš "uppbygging" hefst.  Smįžorski fjölgar į svęšinu - en fęšan er įfram sś sama.

Mistökin višast žau - aš "gleyma"  grundvallaratriši ķ allri lķffręši. Stękkun fiskistofns getur aldrei oršiš - nema til komi aukin fęša ķ nįttśrunni - samfara meiri frišun.

Žvinganir um stękkun fiskistofns eins og frišun smįžorsk viršist bara hękka nįttśruleg afföll ķ stofninum.

  • 1972-1978 var um 45% veišiįlag og žorskstofninn stękkaši mikiš - viš žetta mikla veišiįlag... (sama og ķ Barentshafi 2000-2005)
  • 1980 var žvķ komin 25% sókn (400 žśs Tn veiši śr 1600 žśs Tn stofni) og allt įtti aš fara aš virka eftir formślunni.... en....
  • 1980-1983 hrundi vöxturinn og dįnarstušull  hękkaši.... meš minnkandi sókn.... (ķ raun)
  • vitlaust reiknašur "sóknaržungi" meš rangri frįviksmęlingu - er aušvitaš galin stęršfręši - žorskur sem drepst viš tilraunina er reiknašur sem "aukinn sóknaržungi" - žvķ formślu Stalķnista er vitlaust snśiš... 
  • 1992 geršist žaš sama... sterkir įrgangar (1983 og 1984)  įttu aš "byggjast upp"  - en tżndust... og mešalvigt 7  įra žorsks fór nišur ķ 3,5 kg....
  • 1999-2002 tżndust svo fręg 600 žśsund tonn... eins og oft hefur veriš fjallaš um hér ķ fyrri fęrslum
  • Nś er 20% sókn - eins og drap žorskstofninn viš Labrador śr hungri...

Nišurstašan var alltaf sś sama hérlendis - stórfellt veišitap įrlega ķ žorski  - viš žessa tilraunastarfsemi....

Ķ dag hefur žorskstofninn stękkaš - einkum eldri hluti stofnsins - žar sem aukiš fęšuframboš hefur oršiš hjį stóržorski - makrķll og sķld....  Žaš er engri "uppbygginu" aš žakka eins og sumir  reyna aš plata sjįlfa sig meš.... nįttśran sjįlf er žar aš verki....  žetta er ekki "aš žakka" Stalķnistum Ķslands.

Įhętta į sjįlfįti žorsks į smįžorski  VEX meš fjölgun stóržorsk. Einn 10 kg stóržorskur étur c.a. 25 stk 1 kg smįžorska į įri (24,5 kg).

Žetta  var nišurstaša skv. rannsóknum og doktorsritgerš Ólafs Kr. Pįlssonar fiskifręšings  - aš um 35% af fęšu stóržorsks vęru smįžorskur.

100 žśsund tonna EXTRA (óžarfa) stękkun žorskstofnsins meš 10 kg mešalvigt -  žarf žvķ aš éta žvķ 245 žśsund tonn af smįžorski  į įri -skv. žessum rannsóknum Dr. ÓKrP! 

Til hvers er žį veriš aš žvinga nįttśruna ķ žennan farveg - ķ staš žess aš auka veišar OKKAR į bęši smęrri og stęrri žorski?

Gagnstęš reynsla 

_orskur_i_barentshafi.jpg

Nżjasta reynsludęmiš ķ žessum grundvallaratrišum - er nś frį Barentshafi 2000-2011.

Žar var (sem betur fer) stóraukin sókn ķ smįžorsk  įrin 2000-2005 sbr mynd...žrįtt fyrir stanslausar hótanir Alžjóša hafrannsóknarrįšsins (ICES) um "hrun stofnsins" - ef žessi leiš vęri farin.

Ķ dag er "gamla sóknarmynstriš" aftur tekiš viš ķ Barentshafi af kreddukenningum Stalķnista ICES og Barentshafi er nś fyrst śthafa aš skila svipušu aflamagni  og įšur en "Stalķnisminn" var innleiddur žar.

Žaš er eiginlega grįtbroslegt - aš Rśssar skuli ķ raun hafa veriš fyrstir žjóša til aš brjótast undan  žessum nešansjįvar-Stalķnisma-ICES-  en žaš skammarlega er aš Ķslendingar hafa veriš leišandi ķ bošskap žessa įętlanabśskapar nešansjįvar innan ICES. 

fiskileysisgu_inn_bls_43_jpg.jpg

Hérlendis var  svipuš reynsla af mikilli sókn ķ smįžorsk įrin 1950-1970  -

eins og reynslan ķ Barentshafi nś... ef sagan er skošuš faglega - og af sanngirni - sbr. mešfylgjandi mynd sem eru sögulega faglegar stašreyndir um reynslu okkar Ķslendinga um mikiš sóknaržol žorskstofnsins žetta tķmabil įn nokkurrar merkjanlegrar "įhęttu".

Nišurstaša: 

Žaš viršist ekki hęgt aš stjórna sjįvarśtvegi  - eins og stóru dagheimili - meš pólitķskri ofstjórn aš sunnan - sem byggir į andvana fęddri kenningu sem ekki stenst.

Aukum žorskveišar, minnkum atvinnuleysi - aukum gjaldeyristekjur žjóšarinnar meš žvķ aš draga strax śr ofstjórninni.

Boltinn er hjį landbśnašar og sjįvarśtvegsrįšherra.

Grein eftir Kristinn Pétursson. 


mbl.is Męlt fyrir öšru frumvarpinu
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband